مراحل شکل گیری هویت

مراحل شکل گیری هویت از دوران کودکی شروع می شود. یکی از حساس ترین مراحل زندگی می باشد که باید به آن توجه فراوانی نمود. چگونه شخصیت خود را با افزایش سن و رشد باید شکل دهیم؟ شاید این سوال بسیاری از افراد در جوانی و نوجوانی باشد. به عبارتی دیگر بسیاری از افراد از مراحل شکل گیری هویت در خودشان سوال دارند. اریک اریکسون روانشناس مشهور، مراحل شکل گیری هویت را به هشت وضعیت تقسیم کرده است.

این هشت وضعیت با تضادها و حل آنها در فرد ایجاد می شوند. به عبارتی هر یک از این مراحل یک درس است. اما شما چه کسی هستید؟ بعد از گذار از این دروس به چه کسی تبدیل خواهید شد. مراحل شکل گیری هویت و پاسخ به این سوالها هدف اصلی این مقاله است.

چگونه هویت خودمان را توسعه دهیم؟

روانشناسان نظریه های بسیاری دارند. اریک اریکسون معتقد است که ما در کل عمرمان برای ایجاد هویت های روان شناختی-اجتماعی در حال فعالیت هستیم. منظور او از روان شناختی-اجتماعی در واقع:

درگیری بین زندگی درونی (عاطفی) فرد با شرایط بیرونی (اجتماعی) است.

اریکسون معتقد است که با رشد و افزایش سن، ما مراحل شکل گیری هویت را طی خواهیم کرد. او هشت مرحله جداگانه از پیشرفت درونی را تعریف کرده است. او فکر کرد که هر مرحله با یک تعارض خاص بین انگیزه ها و رفتارهای متضاد تعریف می شود. ناتوانی در حل این تضاد ها بر شخصیت و هویت ما تاثیر خواهد گذاشت.

مراحل شکل گیری هویت از دید کلی

اریکسون این مراحل را به ۳ دسته زیر

• چهار مرحله در دوران کودکی
• سه مرحله در دوران بزرگسالی
• یک مرحله نوجوانی

تقسیم میکند. در بخش بعد هر یک از این مراحل را به تفصیل بیان خواهیم نمود.

توسعه هویت: درگیری بین زندگی درونی (عاطفی) فرد با شرایط بیرونی (اجتماعی) است.

مراحل شکل گیری هویت از دید جزئی

این هشت مرحله به شرح زیر میباشند:

• مرحله احساس دهانی
• مرحله عضلانی – مقعدی
• مرحله حرکتی
• مرحل پوشیدگی
• شکل گیری هویت در برابر سردرگمی هویت (بحران هویت)
• انزوا در برابر روابط دوستانه
• مرحله نسبیت و رکود
• مرحله یکپارچگی در برابر ناامیدی

مراحل شکل گیری هویت : مرحله یک احساس دهانی

اولین مرحله، مرحله احساس دهانی (دهانی-حسی) است:

• این مرحله سال اول زندگی فرد را شامل می شود.
• با تعارض میان اعتماد و عدم اعتماد توصیف می شود. (تجربه اعتماد در برابر بی اعتمادی)
• برابر با مرحله دهانی در تئوری هویت فروید است.

نوزاد در این مرحله یاد می گیرد که به والدین خود باید اعتماد کند. زیرا که بسیار ناتوان است. در صورتی که والدین مراقب نوزاد باشند اعتماد شکل خواهد گرفت. در صورتی که والدین او را مورد اذیت و آزار قرار دهند بی اعتمادی شکل خواهد گرفت. نوزادان باهوش تر از آن هستند که فکر میکنید. درک آنها از محیط اطرافشان زیاد است.

• نوزادان در این مرحله یاد می گیرند که می توانند به دیگران اعتماد کنند تا نیازهای خود را برآورده کنند
• یا اینکه نمی توانند این کار را انجام دهند که جهان یک مکان خطرناک و غیر قابل اعتماد است.

در واقع در این مرحله، ارتباط کودک با مادر است که اعتماد و بی اعتمادی را در روابط اجتماعی او در اینده مشخص میکند.

مراحل شکل گیری هویت :مرحله عضلانی – مقعدی

• این مرحله تعارض میان استقلال و شرم – شک را نشان میدهد.
• بین سال های ۱-۳ کودکی رخ میدهد.
• کودک محیط اطرافش را درک میکند.
• منافع خودش را در نظر میگیرد.
• حس استقلال را در خودش افزایش میدهد.

دو گروه والدین قرار دارند که باعث ایجاد این حس متناقض در کودک می شوند.

• والدین دسته اول: به کودک اجازه میدهند محیط اطرافش را درک کند. با اینکار کودک حس استقلال پیدا میکند.
• والدین دسته دوم: فرزندشان را محدود میکنند و محتاطانه برخورد میکنند. در این حال کودک در مورد توانایی خود دچار حس شک و تردید خواهد شد.

متاسفانه این مسئله میتواند عواقب طولانی مدت داشته باشد.

مراحل شکل گیری هویت :مرحله حرکتی

• درگیر بین ابتکار و گناه است.
• بین سنین ۳ تا ۶ سال است.
• کودکان نیاز به توسعه ابتکار و یا تصمیم گیری مستقل در مورد انجام فعالیت های مختلف دارند.

در صورتی که کودکان تشویق به انجام کار نشوند یا تلاش هایشان بی ثمر بماند، احساس گناه را نسبت به میل خود برای استقلال تجربه میکنند. تاثیر این اتفاق برای کودکان میتواند بسیار منفی باشد.

مراحل شکل گیری هویت :مرحله پوشیدگی

 

• اخرین مرحله دوران کودکی مرحله نهفتگی یا پوشیدگی نامد دارد.
• تعارض میان سخت کوشی و نابرابری است.
• بین سنین ۶ تا ۱۲ سالگی هستند.

کودکان در این مدت شروع به کسب مهارت های واقعی بزرگسالان مانند خواندن، نوشتن و منطق می کنند. اگر آنها تشویق شوند، بیشتر تلاش میکنند و با انگیزه ادامه میدهند. در واقع آنها برای به دست آوردن رضایت خاطر و تحسین تلاش و پشتکار از خود نشان میدهند. در صورتی که توسط خانواده کودکان تشویق شوند. به طور جدی تری به تلاش ادامه خواهند داد.

کودکانی که به طور جدی برای کسب مهارت های جدید تشویق به سخت کوشی نمی شوند، با احساس ناامیدی و عقده رو به رو خواهند شد.

مراحل شکل گیری هویت :مرحله شکل گیری هویت در برابر سردرگمی هویت

• مربوط به دوران نوجوانی است.
• در حدود ۱۲ سالگی رخ میدهد.
• نوجوان به دنبال هویت خود است.

ممکن است نوجوان انواع مختلف شخصیت ها را آزمایش کند. ممکن است لباس های متفاوتی بپوشد، موسیقی خاصی گوش کند که نشانگر نوع تفکر خاصی باشد. با اینکار شخصیت خود را به آن دسته از افراد نسبت دهد.

• اگر نوجوان نتواند هویت خودش را به درستی تشخیص دهد
• از هویت انتخاب کرده پشیمان شود.

ممکن است دچار بحران هویت شود و یا اختلال در نقش را تجربه کند. این مرحله در واقع ادغام تفکر فکری در مورد خودمان و چیزی است که از بیرون دیگران از ما می بینند. افرادی که به درک درستی از خود میرسند در این سن معمولا بزرگسالی خود را با عزت نفس بیشتری پشت سر خواهند گذاشت.

مقالات پیشنهادی مجیب

مراحل شکل گیری هویت :مرحله انزوا در برابر روابط دوستانه

• تعارض میان صمیمیت و انزوا است.
• این مرحله عموما تا ۳۰ و ۳۵ سالگی ادامه دارد.
• در این مرحله بزرگسال به دنبال تشکیل روابط منسجم و ازدواج است.

اگر فرد چنین روابطی را نتواند پیدا کند یا با شکست مواجه شود ممکن است دچار احساس انزوا شود. افرادی که صمیمیت را تجربه میکنند عموما هم در تنهایی هم با دیگران احساس لذت میبرند. اما کسی که دچار شکست میشود سعی میکنند از دیگران دوری کنند زیرا در پذیرفتن شخصیت خود از جانب دیگران در تردید هستند.

مراحل شکل گیری هویت :مرحله نسبیت و رکود

• در سن ۴۰ تا ۶۵ سال رخ میدهد.
• مرحله ای است که در آن، تعلیم و تربیت فرزندان رخ میدهد.
• نه تنها برای فرزند بلکه حس وظیفه نسبت به نسل آینده و جامعه را به همراه خود دارد.
• در واقع حس مفید بودن برای آنچه از آنها به جا خواهد ماند است.

در صورتی که فرد نتواند حس زایندگی را ارضاء کند دچار بحران رکود خواهد شد. به این بحران بحران میانسالی نیز میگویند. حس مراقبت از دیگران حسی است که در این سن افراد میخواهند آن را تجربه نمایند. زیرا در ازاء آن حس مفید بودن برای جامعه را دریافت خواهند کرد.

مراحل شکل گیری هویت :مرحله یکپارچگی در برابر ناامیدی

• معمولا در سن بالاتر از ۶۵ سال رخ میدهد.
• در واقع مرحله تجربه داشتن و پیری است.
• فرد کل زندگی اش را ارزیابی می کند.
• اگر فرد با رضایت به زندگی خود نگاه کند حس انسجام و یکپارچگی میکند.
• اگر گذشته را با احساس شکست نگاه کند ناامید خواهد شد.

مطمئنا، همه با دقیق بودن هشت مرحله رشد روانی اجتماعی اریکون موافق نیستند. نکته ای که واضح است آن است که فرد ممکن است در هر یک از این مراحل نیاز به حضور و کمک گرفتن از روانشناس داشته باشد. مرکز روانشناسی مجیب ارائه دهنده مشاوره فردی با سالها تجربه می باشد. مشاوران سایت زندگی ما با تخصص در سنین مختلف فرد را برای رسیدن به نتیجه ای یکپارچه درباره هویت خود کمک میکنند.

برای بهرمندی از خدمات سایت زندگی ما میتوانید

 در تمامی روزهای هفته حتی ایام تعطیل از ساعت ۸ صبح تا ۱۲ شب

 با شماره zendeghima.ir تماس حاصل فرمایید.