علت‌ها و دلایل کمر درد در دوران بارداری

چکیده : اکثر زنان باردار کمر درد را در دوران بارداری تجربه می‌کنند که معمولاً این درد در نیمه دوم بارداری شروع می‌شود. کمر درد بارداری معمولاً در ناحیه تحتانی کمر اتفاق می‌افتد و در برخی از مواقع یا به باسن، ران و پاها سرایت می‌کند و باعث ایجاد علائم سیاتیک می‌شود. درد ممکن است ثابت باشد، با فعالیت بدتر شود، خواب را مختل کند و یا عملکرد آن را کاهش دهد.

 

اکثر زنان باردار کمر درد را در دوران بارداری تجربه می‌کنند که معمولاً این درد در نیمه دوم بارداری شروع می‌شود. کمر درد بارداری معمولاً در ناحیه تحتانی کمر اتفاق می‌افتد و در برخی از مواقع یا به باسن، ران و پاها سرایت می‌کند و باعث ایجاد علائم سیاتیک می‌شود. درد ممکن است ثابت باشد، با فعالیت بدتر شود، خواب را مختل کند و یا عملکرد آن را کاهش دهد.

در حالی که علائم معمولاً خود به خود پس از زایمان برطرف می‌شوند، برخی از شرایط ممکن است به عنوان اختلالات مزمن باقی بمانند. زنانی که از قبل مشکلات کمری داشتند، معمولاً بیشتر در معرض ابتلا به کمر درد ناشی از بارداری هستند. تغییرات طبیعی آناتومیک و وضعیتی می‌تواند علت بروز کمردرد در بارداریو نیز ایجاد مشکلات مکانیکی در سیستم اسکلتی عضلانی، به ویژه در قسمت تحتانی بدن باشد. کمر درد و ناراحتی لگن معمولاً بین ماه پنجم و هفتم بارداری شروع می‌شود. درصد کمی از زنان ممکن است در ۴ تا ۱۶ هفته درد را تجربه کنند.

علت بروز کمردرد دوران بارداری چیست؟

درصد بالایی از خانم‌ها در دوران بارداری خود دچار کمردرد می‌شوند. کمردرد در دوران مختلف بارداری به علت‌های گوناگون اتفاق می‌افتد ولی امکان پیش آمد آن در اواخر دوره بیشتر است. خانم‌های باردار به دلایل مختلف در معرض این مشکل قرار می‌گیرند:

تغییرات هورمونی و بروز کمر درد

در طول دوران بارداری، آزاد شدن هورمون باعث می‌شود رباط‌های بین استخوان لگن صاف شوند تا مفاصل شما برای آماده سازی برای وضع حمل شل شوند. هرچه ساختاری که از لگن شما حفاظت می‌کند نرم‌تر می‌شود، ناراحتی شما در ناحیه کمر بیشتر می‌شود. کمر درد در بارداری برای خیلی از خانم‌ها در فعالیت‌های روزمره و خوابیدن آنها تداخل ایجاد می‌کند. درد به خصوص موقع راه رفتن و بالا و پایین رفتن از پله‌ها بیش‌تر احساس می‌شود.

تغییر مرکز ثقل بدن و بروز کمر درد

با سنگین و بزرگ شدن جنین، مرکز ثقل بدن شما به سمت جلو تغییر می‌کند. به تدریج و احتمالاً بدون اینکه متوجه بشوید. حالت قرارگیری بدنتان هم تغییر می‌کند که این تغییر یکی از دلایل کمردرد است.

اضافه وزن و بروز کمر درد

وزنی که در دوران بارداری اضافه می‌کنید برای کودک لازم است اما این وزن را باید کمر شما پشتیبانی کند. بنابراین اضافه کردن وزن در دوران بارداری از دیگر دلایل کمر درد است.

استرس و  بروز درد کمر

استرس از دیگر دلایل کمردرد در دوران بارداری است که باعث افزایش فشار بر نواحی ضعیف بدن از جمله استخوان لگن و کمر می‌شود.

جدا شدن عضلات

طی روند حجیم شدن رحم و رشد جنین ، عضلات موازی و راست شکم از هم جدا می‌شوند که این امر سبب تشدید کمر درد در بارداری می‌شود.

بیرون‌زدگی دیسک کمر

ماده‌ی ژله‌ای بین مهره‌های ستون فقرات وجود دارد و به نام دیسک شناخته می‌شود، درصورتی‌که فشاری به ستون مهره‌ها وارد شود، این ماده بیرون می‌زند و به اعصاب نخاع فشار وارد می‌کند. فشار به نخاع با ارسال پیام به مغز و احساس درد همراه خواهد بود.

کمر درد در بارداری ناشی از بیرون‌زدگی دیسک کمر در افراد زیر شایع است و بد نیست به دکتر کمردرد نیز مراجعه کنند.

• در افرادی که قبل از بارداری مشکل فتق یا بیرون زدگی دیسک کمر داشته‌اند.
• افرادی که بعد از بارداری به‌دلیل بالا رفتن وزن دچار دیسک کمر می‌شوند.
• افرادی که در دوران بارداری کار سنگین انجام می‌دهند و اجسام سنگین جا‌ به جا می‌کنند.

درد کمر یکی از شایع‌ترین عوارض دوران بارداری است که بسیاری از مادران را درگیر می‌کند. تقریبا می‌توان گفت اغلب مادران این درد را تجربه می‌کنند، اما عواملی وجود دارد که احتمال بروز این درد را افزایش داده یا آن را شدت می‌بخشد. این عوامل عبارتند از:

• در صورتی که مادر قبل از بارداری خود سابقه کمردرد داشته باشد.
• در صورتی که مادر در بارداری‌های قبلی خود نیز دچار کمردرد شده باشد.
• ضعیف شدن عضلات شکم و انعطاف‌پذیری پایین از دیگر عوامل بروز کمردرد در دوران بارداری است.
• عدم فعالیت و بی‌تحرک بودن مادر احتمال بروز کمردرد را افزایش می‌دهد.
• بارداری چندقلویی باعث اضافه وزن و سنگینی بیشتر مادر شده و فشار بسیاری را به کمر وارد می‌کند.

انواع و علائم کمردرد در بارداری

درد پایین کمر در دوران بارداری طبیعتا، در بالای دور کمر و در مرکز کمر قرار دارد. این درد پایین کمر ممکن است همزمان با وارد شدن درد به ساق پا و کف پا باشد و یا می‌تواند با چنین رویدادی همراه نباشد.

انواع کمردرد در دوران بارداری عبارتند از:

• سیاتیک
• درد لگن
• درد زایمان

توصیه هایی جهت پیشگیری از کمردرد بارداری:

1-جهت پیشگیری از کمردرد بارداری باید از کفش مناسب استفاده کرد.از پوشیدن کفش پاشنه بلند و یا بدون پاشنه خودداری کنید.زیرا باعث فشار بیشتر به کمر و اسیب آن می‌شود. کفش مناسب باید پاشنه حدود سه سانت داشته باشد. همچنین به دلیل ورم پا در این دوران ، کفش باید متناسب با سایز جدید و راحت باشد.خانمهای بارداری که کف پای صاف دارند باید کفش طبی بپوشند.

2-در حالت ایستاده و نشسته باید وضعیت صحیح اتخاذ شود. بهتر است دردوران بارداری هنگام نشستن طولانی مدت روی صندلی، پاها را کمی از سطح زمین بالاتر قرار داد. هنگام نشست بر روی زمین نیز ستون فقرات را کاملا صاف کرده و گودی کمررا تحت حمایت قرار دهید.برای این منطور می‌توان از یک بالش کوچک جهت پر کردن گودی کمر استفاده کنید.

3-از ایستادن طولانی مدت روی پاها و یا وضعیت‌های دیگرکه ممکن است به مدت طولانی برای شما ازار دهنده باشد خودداری کرده و مرتب وضعیت خود را تغییر دهید.

4- از حرکات ناگهانی و برداشتن اجسام سنگین و فعالیت سنگین خودداری کنید زیرا ممکن است باعث گرفتگی عضلات کمر و یا فشار بر دیسک و مهره‌ها شود.

5- وزن خود را کنترل کنید.وزن زیاد باعث فشار به کمر و مهره‌ها و بروز کمر درد در دوران حاملگی می‌شود.

6- انجام تمرینات کششی نیز در پیشگیری و بهبود کمردرد بارداری بسیار مفید هستند. این تمرین‌ها باید به ارامی انجام شوند. مثانه خالی و معده خیلی پر نباشد. در حین تمرین‌ها نفس را حبس نکرده و از زور زدن اجتناب کنید. در محیط‌های آلوده و یا گرم نرمش نکنید. قبل از انجام این تمرینات با متخصص زنان و زایمان خود مشورت کنید. ممکن است به علت وضعیت بارداری خاص، انجام نرمش‌ها برای شما ممنوعیت و یا محدودیت داشته باشد.

در صورت احساس درد، تپش قلب و تنگی نفس، خیس شدن ناگهانی، لکه بینی و یا خونریزی، سرگیجه و خستگی در حین انجام حرکات، از ادامه تمرین‌ها خودداری و به پزشک متخصص زنان و زایمان خود مراجعه فرمایید.

چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟

کمردرد به خودی خود دلیلی برای مراجعه به پزشک نیست. اما در صورت تجربه هر یک از موارد زیر بلافاصله به پزشک مراجعه نمایید:

• درد شدید
• درد ناگهانی یا دردی که مرتبا افزایش پیدا می‌کند.
• دردهای کرامپی متناوب
• اختلال در دفع ادرار یا احساس گزگز در اندام‌ها
• در برخی موارد نادر، پوکی استخوان وابسته به بارداری، التهاب استخوان‌های ستون فقرات و یا آرتریت عفونی (التهاب مفصلی ناشی از عفونت) نیز باعث کمردرد شدید می‌شوند. بنابراین در صورت داشتن هر یک از این مشکلات حتما باید به پزشک مراجعه کنید.

سخن آخر

سایت ماماسلامتدر این مقاله به بررسی علت‌های بروز کمردرد در دوران بارداری پرداخت. طبق بررسی‌ها بیش از سه چهارم زنان در دوران حاملگی درد پشت و سایر نواحی را تجربه می‌کنند که در وجود هر فرد علت‌های مختلفی برای بروز کمر درد در بارداری وجود دارد. کمردرد از علائم بارداری بوده و در بیشتر موارد شدت درد در ماه‌های بعدی بارداری بیشتر از شدت کمر درد در اوایل بارداری می‌شود. همچنین ممکن است پس از زایمان شدیدتر شود، اما در اغلب موارد درد پس از زایمان طی چند ماه برطرف خواهد شد.